Amigdala eta lagunak

         Zenbat eta anitzagoa eta aberatsagoa izan norbanakoaren  sare-soziala, handiagoa da bere amigdala.

        Hori da Nature Neuroscience aldizkarian kaleratutako ikerketa batek dioena. Amigdalaren tamaina eta sare-sozialaren konplexutasunaren arteko erlazio hau gazte nahiz heldu eta emakume nahiz gizonetan ematen dela adierazi dute ikerlariek.

 

         Ikerketa horretan 19 eta 83 urte  bitarteko 36 gizon eta 22 emakume aztertu ziren, beraien bizitza sozialari buruzko galdeketa sakon bat erantzun behar izan zutelarik.

         Galdeketaren erantzunetatik abiatuz, ikerlariak 2 faktore neurtzeko gai izan ziren.

Alde batetik, pertsonetako bakoitzak erregularki mantentzen zituen erlazio kantitatea kalkulatu zuten, eta bestetik, erlazio horiek kide zireneko "talde" desberdinen kopurua. Zertarako? lehena, pertsona bakoitzaren sare-sozialaren tamaina kalkulatzeko, eta bigarrena sarearen konplexutasuna neurtzeko.

         Horrez gain, ikerketan parte hartu zuten pertsonei burmuineko erresonantzia magnetiko bat egin zitzaien, eskualde desberdinetako egiturak behatzeko asmoz, horien artean amigdala hurbiletik jarraitu zutelarik.



Burmuineko Amigdala(geziak adierazi)



          Zeintzuk izan ziren emaitzak? Ikerlarien behaketen ondorioakhurrengoak izan ziren: Norbanako bakoitzaren sare-sozialaren konplexutasuna zenbat eta handiagoa izan, hau da, bakoitzak tratua zueneko "talde" aniztasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta amigdala handiagoa zuten.

          Emaitza bitxiak dira, aztertutako garuneko beste egiturekin ez baita antzekorik gertatzen. Horrela ba, erlazio kurioso hau ikertzen jarraituko dutela diotela diote zientzialariek.


jatorrizko artikulua: http://www.nature.com/neuro/journal/vaop/ncurrent/abs/nn.2724.html

Semaforoak Garunean

            Gizakiok minuturo hartzen ditugu erabakiak, batzuetan milisegunduetako gauza delarik. Baina, nola funtzionatzen du mekanismo honek gure garunean? zeintzuk dira funtzionamendu egoki horren gakoak? Esan beharrik ere ez dago arlo erabat konplexua dela eta oso ezezaguna zaigula, eta neurozientzialariak horren inguruan ikertzen ari dira hain zuzen.

            Honen harira, orain gutxi egindako ikerketek aurrez planteatutako galderentzat erantzun posible bat dagoela erakutsi dute. Hau da, garunak aukera posible batzuen arteko hautaketa nola egiten duen azaltzea lortu da neurri handi batean. Zein da azalpena? ikertu denaren arabera, ematen du gakoa neuronen arteko komunikazioetan dauden bapateko aldaketak direla.

            Gai honen inguruan lanean diardutenen artean daude besteak beste Alemaniako  Bernstein Center Freiburg -eko zientzialariak. Talde honetako kide dira adibidez J.Kremkow, Arvind Kumar eta Add Aertsen.

            Baina goazen ikerketaren emaitzak praktikoki azaltzera. Imagina dezagun gure autoan gaudela eta

semaforo bat dugula aurrean. Horretan, kolorez aldatu eta berdetik laranja izatera pasatzen da. Abiadura handitzen dugu edo balazta zapaltzen dugu?

Gure eguneroko bizitzan horrelako hainbat egoeraren aurrean aurkitzen gara, erabaki bat hartzeko ia denborarik ez dugun egoerak alegia.

Gaur egunerarte hainbat hipotesi proposatu dira hau azaltzeko, baina fidagarritasun handirik gabe.

       
           Kumar, Kremow eta Aertsen gai honen inguruan denbora luzez ikertzen aritu ondoren mekanismo bat proposatu dute garunak maila neuronalean hartzen dituen erabakiak azaldu ahal izateko.
Konputadora batean sare neuronal baten simulazioa sortu zuten (esperimentua biologikoki egitea ezinezkoa zen zuen konplexutasuna dela eta). Sare neuronal horretan 2 motako neuronak zeuden: Alde batetik, nerbio bulkadaren(seinalea) neurona emaileak (kitzikatzaileak eta inhibitzaileak) eta bestetik transmititua izango zen seinalea hautatuko zuten neurona hartzaileak.

             Sare neuronal horretako neurona hartzaileak neurona kitzikatzaile eta inhibitzaileekin komunikatuta zeuden, beraz, lehenik seinale kitzikatzailea heltzen zen, eta handik gutxira inhibitzailea. Hau horrela izanik, simulazioan zientzalariek neurona hartzaileak seinale kitzikatzaile edo inhibitzaileraen aldeko hautaketaren arrazoia zein zen aurkitu zuten : Seinale kitzikatzailea eta inhibitzailearen arteko denbora tartea

.

      Hau da, seinale kitzikatzailearen eta inhibitzailearen arteko denbora tartea oso txikia zeneko kasuetan, neurona hartzailea oso azkar "itzaltzen" zen, eta ez zegoen denborarik seinale kitzikatzailea transmititzeko. 

       Aurkako kasuan, seinale kitzikatzaile eta inhibitzailearen arteko denbora tartea handia zenean, neurona hartzaileak denbora zuen seinale kitzikatzailea jaso eta honi "bidea zabaltzeko".

              Ikerketa hau egin aurretik ere bazeuden neuronen arteko komunikazioan oinarritutako hipotesi batzuk planteatutakoa azaldu ahal izateko, baina ikerketa honek aurrerapauso nabaria suposatu du neurozientziaren munduan.

Iturria:  Kremkow J, Aertsen A & Kumar A (2010) Gating of signal propagation in spiking neural networks by balanced and correlated excitation and inhibition. Journal of Neuroscience 30(47) 15760-15768

Artikulu originala: http://notisam.wordpress.com/2010/11/26/semaforos-en-el-cerebro/

       

Nerbio-Ehuna

Jarraian nerbio-ehuna histologia aldetik aztertuko dugu:

1. Ezaugarri orokorrak

Nerbio-ehuna gorputzaren laugarren oinarrizko ehun mota da. Nerbio-ehunaren multzoak nerbio sistema osotzen du. Bere oinarrizko funtzioa komunikazioa da. Aldi berean komunikazioa neuronen ezaugarrietan datza: kitzikakortasuna, estimulo fisko eta kimikoei gradualki erantzuteko ahalmena eta eroankortasuna, kitzikapena leku batetik bestera eroateko ahalmena (nerbio kinadaren bidez)

***Nerbio kinada mintz plasmatikoaren zehar ematen den akzio potentzialaren desplazamendu bizkorra da. Akzio potentziala mintzaren potentzial aldaketari deritzo (boltajearen aldaketari). Mintzaren atsedenaldiko boltajea negatiboa da (-70mVolt), hau da, zelula barnean karga negatiboak ugariagoak kanpoan baino. Egoera honetan mintzaren kanale ionikoak inaktiboak daude. Kanale ionikoak zabaltzerakoan, boltajea aldatu egiten da: mintza hiperpolarizatu edo despolarizatu daiteke, hau da, boltajea negatiboagoa bihurtu edo inbertitu (positibo bihurtu).

Hartzaile sensitiboek, estimuluak (energia mekanikoa, termikoa zein kimikoa), potentzial elektrikoetan bihurtzeko gai dira, nerbio kinadak sortaraziz. Nerbio kinadak gune nerbiosoetarantz NSZrantz transmititu eta bertan erantzunak prozesatzen dira: motoreak zein sensitiboak izan daitezkeenak. Erantzun motoreak dira zelula efektoreen bidez ematen direnak (esatebaterako zelula muskular leunak). Erantzun sensitiboak sentsazioen (sentipenen) bidezkoak dira (beroa, hotza...).

Nerbio-sistema nerbio-ehunez osotuta dago, beste ehunetaz gain, eta nerbio-ehuna nerbio-zelulez edo neuronez osotuta dago. Hauetaz gain sostengu zelulak daude, neuroglia izeneko zelulak.

2. Neurohistogenesia

Nerbio-sistema zentrala eta periferikoren elementu guztiak neuroektodermotik eratorriak dira. Ektodermoko eremu espezializatua, embrioiaren atal dortsaleko erdigunean, notokorda eta alboko mesodermoaren eraginez plaka neurala ezberdintzen da ektodermoa lodituz, alde batetik, ildo neurala eta hodi neurala bihurtu arte.

Hodi neuralatik nerbio-sistema zentrala eratorriko da, atal zefalikoan entzefaloa garatuko da eta atal kaudalean bizkar-muina. Beste alde batetik lotura neurosomatikotik, gandor neuraleko zelulak ezberdinduko dira. Hemendik beste zelula askoren artean nerbio-sistema periferiko gehiena eratorriko da. Hodi neural primarioa zelula zilindriko neuroepitelialezko geruza batez osotuta dago, neuroepitelioa. Zelula hauetatik ezberdintzapen eta zatiketen bidez nerbio sistema zentraleko neuronak eta mikroglia sortuko delarik. Kanpotik kanpoko mintz mugatzailea eta barrutik barneko mintz mugatzailea. Geruzean mitosiak gertatzen dira eta sasi-geruzatua bihurtzen da neuroepitelioa, zeluletako nukleoak altuera ezberdinean kokatzen direlako. Mitosiak norabide bertikalean gertatzen dira, horrela sortutako zelula batek barneko mintz mugatzailekin ukipenean jarraituko duen bitartean, besteak kanporantz urrunduz migratuko du beste geruza sorteraziz. Azkenean 5. asterako hiru geruzetako hodia agertuko da:

• Barnekoa geruza bentrikularra, mitosiak gertatzen denekoa.
• Geruza ertaina edo mantoa, gero eta lodiagoa bihurtuz doana eta
• Kanpokoa Geruza marginala, zelulen luzakinez osotuta dagoena.

Zatitzen diren neuronen aitzindariei neuroblastoak deritze, behin zatituz gero postmitotikoak dira eta ez dira inoiz berriz zatituko, ezberdindu baizik, eta neurogliaren aitzindariei glioblastoak, zatitzen jarraituko direnak. Neuroblastoek zelula gliaetako luzakineei jarraituz migratuko dute. Bizkar muinean hiru geruzetako hodi neurala mantanduko da, Zerebeloan eta Zerebroan beste uhin migratoriak gertatzen dira eta zatiketen ondorioz geruza anitzeko kortexak sortzen dira, (zerebroaren kasuan: ependimoa, suprabentrikularra, ertaina, plaka kortikala eta marginala).

Geruza bentrikularra ependimoa bihurtuko da., geruza ertaina gai zuria eta geruza marginala kortexa bihurtuko da.

Gandor neuralatik eratorritakoak:

   1.Nerbio-sistema periferikoko, osagai sentsorialak: neurona sentsorialak, gongoil autonomoak eta neurona postganglionarrak. Gongoiletako zelula sateliteak eta Schwann-en zelulak. Araknoide eta piamaterko zelulak.

      2. Melanozitoak, guruin suprarrenaleko muineko zelula kromafinak, odontoblastoak.

      3. Nerbio-sistema helduaren zitologia orokorra. Nerbio-sistemako funtzio bereziak betetzen dituzten zelulak neuronak dira. Neuronak zatitzen dira: gorputza edo soma neuronala, nukleoa eta inguruko zitoplasmak (perikarion) osotutakoa. Zitoplasma zenbait luzakinetan hedatzen da, dendritak eta luzakin luze bat, axoia. Axoia oso luzea izan daiteke (metro bat baino luzeagoa) eta adarkatu daiteke. Baina neuronak matrize extrazelularrez eutsita egon beharrean, neuroektodermotik eratorritako beste zelulez zuzenean eutsita daude. Zelula guzti hauen multzoari orokorrean neuroglia deritzo. Nerbio ehunean ehun konektibo bakarra odol-hodiekin batera agertzen dena bakarrik dago eta inoiz ukipen zuzenean neuronekin.

3. Nerbio-ehuna ikasteko teknika histologikoak.

Nerbio ehuna ikasteko metodo histologiko bereziak garatu izan behar dira. Hematoxilina eosinaz, neurona handietako somak berizten dira, eta gliako nukleoak.

              1. Nissl metodoa: Anilina basikoen bidez neuronen barneko egiturak tindatzen dira. Honela zitoarkitektonikarako erabilgarria da eta ikasketa zitologikorako. Batez ere RNA duten egiturak tindatuko dira, horrela nukleoloak eta zitoplasmako SEB-ko zizternak tindatuko dira bioletaz edo urdinez. Beraz somak agerian jarriko dira.

 2. Nerbio zuntzak ikusteko, mieloarkitektura,: Mielinazko lekak fosfolipidoz eta esfingolipidoz osotuta daude eta ez dira tindatzen tidakari arruntekin. Horretarako zilarrezko gatzen bidez inpregnazio argentiko izeneko metodoak erabiltzen dira. Lehenego zilarrezko gatzekin ehuna buzti eta gero prezipitatu egiten da beste konposatuekin erreduzituz horrela zuntzak agerian jartzen dira. Horrelako tindaketak dira Cajal-en inpregnazio aurikoa, urrezko gatzekin eta Golgirena, Cajalek teknika honen bidez neuronaren indibidualitate zelularraren teoria asmatu zuen. Honen bidez ez dira neurona bakar batzuk baizik tindatzen baina osorik tindatzen dira, soma, dendritak eta axoia.

                3. Beste tindakari batzuk bai somak eta bai mielina ikusteko gai dira. Klüver-Barrera-ren metodoak nahastu egiten du nissel motako tindakaria kresilo bioleta eta luxol fast blue motako tindakari liposolubleak (ftalozianina kupriko sulfonatua). Horrela somak larrosa-bioleta ikusten dira Nissel-en tindaketan moduan eta mielinazko lekak berde-urdin.

Nerbio Sistema

Nerbio Sistemaren inguruko bideo bat hasteko: